علت بروز و روش‌های تشخیص درد پاشنه پا
اگر شما هم بعد از راه رفتن متوجه درد در پاشنه پا می‌شوید یا تورم و بزرگ شدن را در ناحیه پشت پاشنه پا مشاهده کرده‌اید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید چراکه قصد داریم به بررسی علت درد پاشنه پا و روش‌های تشخیص درد پاشنه پا بپردازیم.
چه عواملی باعث بروز درد در پاشنه پا می‌شود؟
زمانی که راه می‌روید فشار زیادی به پا‌های خود وارد می‌کنید. این فشار توسط هر پا قابل تحمل است ولی اگر میزان آن بیش‌تر شود می‌تواند آسیب دیدگی و درد در پاشنه پا را به همراه داشته باشد که شایع‌ترین آسیبی است که به پا و مچ پا وارد می‌شود.
فشار آوردن به پا‌یی که در آن درد پاشنه را احساس می‌کنید باعث بدتر شدن آن می‌شود و یک بیماری مزمن را به وجود می‌آورد. اما علت بروز درد پاشنه پا چیست؟ وارد کردن فشار‌های مکرر بر پاشنه پا، مشکلات ساختاری استخوان‌ها و بافت‌های نرم از مهم‌ترین دلایلی هستند که این درد را ایجاد می‌کنند. در ادامه به بررسی قسمت‌های مختلف پا که ممکن است درگیر درد پاشنه پا شوند، می‌پردازیم.
فاسیای کف پا یا Plantar fasciitis
فاسیای پلانتار، رباطی قوی است که از استخوان پاشنه تا نوک پا کشیده شده است. کشیدگی بیش از حد فاسیا منجر به التهاب الیاف آن شده و در نتیجه باعث ایجاد درد می‌شود. معمولا درد را در محل اتصال استخوان پاشنه پا به رباط احساس می‌کنید. اما این درد در وسط پا نیز قابل حس است.
بزرگسالان ۴۰ تا ۷۰ ساله که فعالیت زیادی دارند؛ بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. به خصوص اگر این افراد دونده باشند یا شغلی داشته باشند که نیاز به پیاده روی در مدت زمان طولانی دارد. وزن اضافی خانم‌های باردار به رباط فشار وارد کرده و منجر به التهاب کف پا می‌شود.
در مورد افرادی که اضافه وزن دارند نیز این موضوع صادق است. مشکلات ساختاری پا مانند قوس‌های بلند یا صافی کف پا نیز می‌تواند منجر به التهاب فاسیای کف پا شود. این التهاب فاسیای کف پا، شایع‌ترین علت درد پاشنه پا محسوب می‌شود.
التهاب تاندون آشیل یا Achilles tendinitis
نوار بافتی که ماهیچه‌های ساق پا را به پاشنه پا وصل می‌کند، تاندون آشیل نام دارد. این تاندون در هنگام راه رفتن، دویدن، پریدن یا فشار دادن انگشتان به سمت بالا کاربرد داشته و حرکت دارد. استفاده بیش از حد از پا‌ها و فعالیت داشتن مانند دوندگانی که شدت یا مدت تمرینات خود را افزایش می‌دهند می‌تواند منجر به آسیب تاندون آشیل شود.
کشیده شدن بیش ازحد این تاندون باعث می‌شود پارگی‌های کوچک میکروسکوپی زیادی در آن به وجود بیاید. به دنبال آن ناحیه خلفی یا پشتی پاشنه پا که ضخیم است ضعیف و دردناک می‌شود. همچنین ممکن است برای خم کردن پا‌های خود با محدودیت در دامنه حرکات مواجه شوید. در علم پزشکی التهاب تاندون آشیل را تاندونیت آشیل می‌نامند که به عنوان علت بروز درد پاشنه پا شناخته شده است.
بورسیت پاشنه پا یا Heel bursitis
بورس‌ها حرکات مفاصل را روان می‌کنند. در پشت مچ و نزدیکی استخوان پاشنه پا یا کالکانئوس، بورسی وجود دارد که به نام بورس رتروکالکانئال شناخته می‌شود. این بورس از نظر جایگاه در فضای میانی استخوان پاشنه و تاندون آشیل قرار دارد. تحریک و در نهایت درد بورس، عارضه‌ای است که بورسیت نامیده می‌شود. بورسیت یکی از دلایل بروز درد در پاشنه پا و ایجاد التهاب در این ناحیه می‌باشد.
ابورس پاشنه پا نوعی کیسه فیبری پر از مایع بوده که درست در پشت پاشنه قرار دارد و به عنوان یک ضربه گیر برای استخوان، رباط‌ها و ماهیچه‌ها عمل می‌کند. تحریک مکرر یا فرود شدید روی پاشنه پا می‌تواند از عوامل التهاب این کیسه‌های فیبری باشد.
عامل دیگری که این کیسه‌ها را تحریک می‌کند، فشار بیش از حدی بوده که کفش به پا وارد می‌کند. در صورت بروز بورسیت، درد در عمق پاشنه پا یا پشت آن احساس می‌شود و گاهی تورم آشیل را هم به همراه دارد. به مرور زمان در طول روز، میزان درد نیز افزایش پیدا می‌کند.
بیماری سیور یا sever
بیماری درد پاشنه پا تنها مخصوص بزرگسالان نیست و کودکان ۸ تا ۱۴ سال نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. شایع‌ترین علت بروز درد پاشنه پا در این کودکان، بیماری سیور است. در کودکان و نوجوانان آسیب دیدگی‌های کوچکی به صفحه پاشنه در طول جهت رشد وارد می‌شود. پشت پاشنه پا و محل اتصال تاندون آشیل با استخوان پاشنه درست جایی است که می‌توانید درد ناشی از بیماری سیور را احساس کنید.
ممکن است تورم‌هایی را در همان ناحیه مشاهده کرده و کودکتان نسبت به لمس آن محل حساسیت نشان دهد. ورزش‌هایی که با دویدن، پریدن و فعالیت‌های مؤثر بر پاشنه پا در ارتباط هستند می‌تواند در پیشرفت بیماری سیور و در نهایت درد پاشنه پا نیز موثر باشند.
خار پاشنه یا Heel spurs
این رسوبات کلسیمی، برآمدگی‌هایی استخوانی در قسمت زیرین استخوان پاشنه پا ایجاد می‌کند. کشیدگی عضلات و رباط‌ها، کشش فاسیای کف پا و پارگی مکرر غشای استخوان پاشنه می‌تواند باعث ایجاد این رسوبات کلسیمی و برآمدگی‌های استخوانی شود. خار پاشنه پا به عنوان علت بروز درد پاشنه پا شناخته شده و در ورزشکارانی که فعالیت‌های دویدن با پریدن زیادی دارند، رایج‌تر است.
کبودی استخوان یا کوفتگی
گذاشتن پا روی یک جسم سخت و تیز می‌تواند منجر به کبودی لایه چربی زیر پا شود درحالی‌که شما هیچ تغییر رنگی را احساس نمی‌کنید. اما متوجه حساسیت پاشنه پا هنگام راه رفتن می‌شوید. کوفتگی یا کبودی استخوان از عواملی است که درد ناشی از آن را در زیر پاشنه احساس می‌کنید.
تغییر شکل یا بدشکلی Haglund
التهاب و تحریک مزمن می‌تواند برآمدگی استخوانی بزرگی را در پشت پا ایجاد کند. پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند نیز می‌تواند این برآمدگی و درد ایجاد شده را افزایش دهد.
سندروم تونل تارسال یا TTS
در سندروم تونل تارسال، بافت عصب بزرگ پشت پا فشرده شده و در نهایت درد را ایجاد می‌کند. این سندروم نوعی نوروپاتی فشاری است که می‌تواند علت بروز درد پاشنه پا باشد.
شکستگی استرسی
ورزش یا فعالیت‌های سنگین، ورزش‌های شدید و شکستگی استرسی می‌تواند یکی دیگر از علت‌های بروز این عارضه باشد. همچنین یکی دیگر از دلایل شکستگی استرسی، پوکی استخوان است. از دیگر علت‌های بروز درد پاشنه پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارگی تاندون آشیل
- پاره شدن فاسیای کف پا
- گیر افتادن عصب باکستر
- توده بافت نرم
- پارگی کوتاه تاندون یا فلکسور
- آرتریت سیستمیک
- مشکلات گردش خون
- وضعیت نادرست بدن هنگام دویدن یا راه رفتن
- ابتلا به نقرس
- کیست استخوان (کیستی منفرد و پر از مایع در استخوان)
- عفونت استخوان یا مغز استخوان
ریسک فاکتور‌های درد پاشنه پا را بهتر بشناسید!
- اضافه وزن و چاقی
- ابتلا به آرتریت پا و مچ پا
- وجود صافی کف پا یا قوس پا
- زیاد دویدن یا زیاد پریدن و فعالیت‌های ورزشی شدید
- گذراندن زمان زیادی در حالت ایستاده
- پوشیدن کفش‌های نامناسب بدون ضربه گیر یا بدون پشتیبان قوس پا
نحوه تشخیص درد پاشنه پا
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید ابتدا معاینات فیزیکی انجام می‌شود و علائم شما مورد بررسی قرار می‌گیرد. روش‌های تشخیص درد پاشنه پا متفاوت هستند ولی اصلی‌ترین آنها همین معاینات فیزیکی و مشاهده علائم توسط درمانگر است.
پزشک با بررسی نواحی که احساس درد دارید می‌تواند تشخیص دهد که علت این درد چیست. بنابراین روش‌های تشخیص درد پاشنه پا بیش‌ترین تاثیر را در تعیین علت بروز این عارضه دارند. بررسی محل درد، مشاهده علائم و جمع‌آوری اطلاعات از بیمار که اصطلاحاً شرح حال نام دارد می‌تواند در روند تشخیص درد پاشنه پا و بهبود آن مؤثر باشد.
برای بررسی تورم در مفصل‌ها، شکستگی در استخوان‌ها، تراز استخوان و آسیب به مفصل‌ها ممکن است نیاز به تصویربرداری با اشعه ایکس داشته باشید. همچنین به دلیل عدم نمایش مشکلات بافت نرم از طریق اشعه ایکس، برای مشاهده این اختلالات به تصویربرداری MRI نیاز پیدا می‌کنید.
سخن پایانی
در این مطلب گفتیم بررسی کردیم که علت درد پاشنه پا چیست. مشاهده کردید که علت‌های زیادی برای بروز این عارضه وجود دارد و بعضی عوامل تشدید‌کننده آن هستند. همچنین روش‌های تشخیص درد پاشنه پا را شرح دادیم. پزشک ابتدا علائم فیزیکی شما را مورد مشاهده قرار می‌دهد و جهت بررسی خار پاشنه پا، توده بافت نرم و.. عکس‌برداری را به شما توصیه می‌کند. تشخیص هرچه زودتر این بیماری کمک می‌کند که روند درمان زودتر آغاز شده و دردها کاهش پیدا کنند.
