استخوان‌های بدن انسان از سلول‌های زنده‌ای تشکیل شده‌اند که برای سالم ماندن نیاز به خون‌رسانی ثابت دارند. اگر جریان خون به این سلول‌های استخوانی کاهش یابد، سلول‌ها ممکن است بمیرند و درنهایت باعث فروپاشی استخوان شوند. این فرآیند استئونکروز نامیده می‌شود. استئونکروز می‌تواند منجر به درد، بروز آرتریت و محدودیت استفاده از مفصل آسیب‌دیده شود. برخی از افراد حتی ممکن است نیاز به جراحی تعویض مفصل پیدا کنند. اگرچه استئونکروز تقریباً در هر استخوانی از بدن ممکن است رخ دهد، لگن، زانو و شانه‌ها شایع‌ترین نقاطی هستند که درگیر این بیماری می‌شوند. در این مقاله همراه ما باشید تا علت بروز و روش‌های تشخیص استئونکروز را به‌طور کامل بررسی کنیم.
علت بروز استئونکروز چیست؟
استئونکروز می‌تواند در اثر بیماری یا ضربه شدید، مانند شکستگی یا دررفتگی که بر خون‌رسانی به استخوان تأثیر می‌گذارد ایجاد شود. استئونکروز همچنین می‌تواند بدون هیچ تروما یا بیماری رخ دهد.
جراحت
هنگامی که یک مفصل دچار آسیب می‌شود، مانند شکستگی یا دررفتگی، رگ‌های خونی ممکن است آسیب ببینند. این اتفاق موجب اختلال در گردش خون به استخوان و درنهایت منجر به استئونکروز مرتبط با تروما خواهد شد. مطالعات نشان می‌دهند که این نوع استئونکروز ممکن است در بیش از 20٪ از افرادی که دچار دررفتگی یا شکستگی مفصل ران هستند ایجاد شود.
داروهای کورتیکواستروئیدی
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون معمولاً برای درمان بیماری‌هایی که باعث التهاب بدن می‌شوند استفاده می‌شود؛ مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی روده و واسکولیت.
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف طولانی‌مدت کورتیکواستروئید سیستمیک (خوراکی یا داخل وریدی) با دوز بالا، یک عامل خطر اصلی و علت بروز استئونکروز است.
پزشکان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا گاهی اوقات استفاده از کورتیکواستروئیدها با استئونکروز همراه است. احتمالا ممکن است اثرات منفی بر اندام‌ها و بافت‌های مختلف بدن داشته باشند. به عنوان مثال در توانایی بدن برای ساختن استخوان‌های جدید و تجزیه مواد چرب تداخل ایجاد کنند. هنگامی که چربی انباشته شود و رگ‌های خونی را مسدود کند توانایی جریان خون داخل استخوانی کاهش می‌یابد.
مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل یکی دیگر از عوامل خطر اصلی برای استئونکروز است. مطالعات گزارش می‌دهند که حدود 30 درصد از افراد مبتلا به استئونکروز را افرادی تشکیل می‌دهند که سابقه مصرف طولانی‌مدت الکل را داشته‌اند. در حالی که الکل می‌تواند روند بازسازی استخوان (تعادل بین تشکیل استخوان جدید و از بین رفتن استخوان‌های پیر) را کاهش دهد.
سایر عوامل خطر
از دیگر علل شایع استئونکروز عبارتند از:
- بیماری سلولی داسی‌شکل
- دررفتگی یا شکستگی در اطراف مفاصل
- اختلالات لخته شدن خون
- HIV یا مصرف داروهای مرتبط با HIV
- پرتودرمانی یا شیمی درمانی: درمان‌های سرطان می‌تواند استخوان را تضعیف کرده و به رگ‌های خونی آسیب برساند.
- بیماری گوچر: بیماری که در آن مواد مضر در اندام‌ها و استخوان‌های بدن تجمع می‌کنند.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک: نوعی بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم مانند پوست، مفاصل و اندام‌های خاص حمله می‌کند.
- بیماری Legg-Calve-Perthes: بیماری دوران کودکی که در آن استخوان ران در لگن خون کافی دریافت نمی‌کند و باعث مرگ استخوان می‌شود.
- رسوبات چربی در رگ های خونی: چربی (لیپیدها) می‌تواند عروق خونی کوچک را مسدود کند و جریان خون در استخوان ها را کاهش دهند که خود علت بروز استئونکروز است.
استئونکروز همچنین می‌تواند با سایر اختلالات همراه باشد. دلیل دقیق ایجاد استئونکروز برای برخی از عوامل خطر کاملاً شناخته شده نیست. برخی افراد دارای عوامل خطر متعددی هستند. استئونکروز به احتمال بالا به‌علت ترکیبی از عوامل از جمله ژنتیک، متابولیک، رفتارهای خود تحمیلی (مانند الکل، سیگار) و سایر بیماری‌های زمینه‌ای بروز پیدا می کند.
آشنایی با علائم بروز این بیماری و آگاهی از نشانه های آن می تواند به تشخیص سریعتر و بالطبع درمان زودتر آن کمک کند. روی لینک زیر کلیک کنید تا اطلاعات بیشتری در این مورد کسب نمایید:
روش‌های تشخیص استئونکروز کدام است؟
هنگامی که بیمار اعلام می‌کند که تنها در منطقه‌ای کوچک از بدن احساس درد می‌کند و همچنین عوامل خطر مرتبط با این بیماری را دارد، پزشکان به‌وجود استئونکروز مشکوک می‌شوند. دردِ این بیماری محدود به یک منطقه کوچک است. بیماران مبتلا به درد لگن به دلیل استئونکروز اغلب احساس درد در کشاله ران دارند. درد ناشی از استئونکروز لگن یا زانو اغلب با تحمل وزن یا راه رفتن بدتر می‌شود.
در قدم اول علاوه بر معاینه فیزیکی و بررسی بیماری‌های همراهی که ممکن است استخوان‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد، از بیمار در مورد علائم و سابقه پزشکی سوال خواهد شد.
در طول معاینه فیزیکی پزشک اطراف مفاصل را فشار می‌دهد و میزان حساسیت را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است مفاصل را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهد تا ببینند آیا دامنه حرکتی کاهش یافته است یا خیر.
مرحله بعدی تشخیص گرفتن عکس با اشعه ایکس از ناحیه دردناک است. از آنجایی که اشعه ایکس ممکن است در مراحل اولیه بیماری طبیعی به نظر برسد، پزشک ممکن است درخواست تصویربرداری‌های پیشرفته‌تری شامل اسکن استخوان یا MRI داشته باشد.
- اشعه ایکس
- ام آر آی
- اسکن استخوان
- سی تی اسکن
MRI یکی از بهترین روش‌های تشخیص استئونکروز زودرس است.
*مطمئن شوید که پزشک خود را در مورد هرگونه مصرف دارو، مکمل یا ویتامین، حتی داروهای بدون نسخه مطلع کنید.
تست‌های تصویربرداری
بسیاری از شرایط هستند که می‌توانند باعث بروز درد مفاصل شوند. آزمایش‌های تصویربرداری نیز می‌توانند به تعیین منبع درد کمک کنند. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اشعه ایکس
اشعه ایکس می‌تواند تغییرات استخوانی بر اثر استئونکروز را تنها در مراحل پیشرفته نشان دهد. اگر این بیماری در مراحل اولیه باشد اشعه ایکس معمولاً هیچ مشکلی را آشکار نمی‌کند.
ام آر آی و سی تی اسکن
این آزمایش‌ها تصاویر دقیقی را از روند بیماری تولید می‌کنند که می‌تواند تغییرات اولیه در استخوان را نشان دهد. این تغییرات ممکن است نشان دهنده استئونکروز باشد.
اسکن استخوان
در این نوع تصویربرداری مقدار کمی از مواد رادیواکتیو به داخل ورید تزریق می‌شود. این مواد مانند ردیاب به قسمت‌هایی از استخوان‌ها می‌رود که آسیب دیده یا در حال بهبودی هستند. محل‌های آسیب‌دیده به صورت نقاط روشن در صفحه تصویربرداری نشان داده می‌شود. به این ترتیب این تست یکی از روش‌های تشخیص استئونکروز محسوب می شود.
بعد از تشخیص این بیماری مهم ترین اقدام، درمان هرچه زودتر آن می باشد. جهت آشنایی با روش های مختلف درمان آن روی لینک زیر کلیک کنید:
زندگی با استئونکروز
برخی افراد در نتیجه استئونکروز دچار بیماری استئوآرتریت (آرتریت دژنراتیو یا “ساییدگی” مفاصل) می‌شوند. علاوه بر پیگیری درمان توسط پزشک متخصص و مشخص شدن علت بروز و روش‌های تشخیص استئونکروز کار با فیزیوتراپیست و داشتن برنامه ورزشی مناسب ممکن است جهت درمان درد و سفتی ناشی از آرتروز مفید باشد.
جهت آگاهی از خدمات کلینیک ما در این زمینه روی لینک زیر کلیک کنید:
